لیبل ها در همه ی محصولات قابل استفاده و کاربرد دارند.یکی از مواردی که از لیبل استفاده های زیادی می شود،لیبل آزمایشگاهی است.از این لیبل جهت استفاده در آزمایشگاه و انتقال خون استفاده می شود.هر لیبلی را نمیتوان در این مصارف استفاده کرد.
برخلاف لیبل های معمولی،آن هایی که در آزمایشگاه استفاده می شود باید در شرایط سخت قابلیت تحمل را داشته باشد،از یخ زدگی سرم لوله های نیتروژن مایع گرفته تا گرما و فشار بالای عقیم سازی بخار در اتوکلاوها.
چرا لیبل آزمایشگاهی اینقدر مهم است؟
اهمیت لیبلهای آزمایشگاهی از چندین جنبه قابل بررسی است:
- شناسایی و جلوگیری از خطا: در آزمایشگاهها، نمونههای متعدد، معرفهای شیمیایی گوناگون و تجهیزات فراوان وجود دارد. لیبلگذاری دقیق، اطمینان میدهد که هر آیتم به درستی شناسایی شده و خطر اشتباه یا جایگزینی کاهش یابد. یک خطای کوچک در شناسایی میتواند نتایج آزمایش را کاملاً بیاعتبار کند.
- قابلیت ردیابی (Traceability): لیبلها امکان ردیابی کامل یک نمونه را از لحظه جمعآوری (یا تولید) تا مرحله نهایی آزمایش، نگهداری و حتی دفع فراهم میکنند. این قابلیت برای رعایت استانداردهای کیفیت، بررسی نتایج مشکوک و پاسخگویی در صورت بروز مشکل حیاتی است.
- ایمنی در آزمایشگاه: لیبلها میتوانند حاوی اطلاعات هشداردهنده در مورد مواد شیمیایی خطرناک، تاریخ انقضا و شرایط نگهداری باشند. این اطلاعات برای حفظ ایمنی پرسنل و جلوگیری از حوادث آزمایشگاهی ضروری است.
- رعایت استانداردها و مقررات: بسیاری از سازمانهای نظارتی (مانند FDA در صنعت داروسازی) و استانداردهای کیفی (مانند ISO 17025) الزاماتی برای لیبلگذاری دقیق و مستندسازی در آزمایشگاهها دارند. لیبلهای مناسب، رعایت این الزامات را تسهیل میکنند.
- بهبود کارایی و مدیریت موجودی: لیبلگذاری مکانیزه و استفاده از بارکد، فرآیندهای انبارداری، جستجوی نمونهها، و مدیریت موجودی معرفها را سرعت بخشیده و خطاهای دستی را کاهش میدهد.
- دوام در شرایط سخت: محیط آزمایشگاه اغلب شامل دماهای بسیار پایین (فریزرها)، دماهای بالا (اتوکلاوها)، رطوبت، مواد شیمیایی، سایش و اشعه UV است. لیبلهای آزمایشگاهی باید برای مقاومت در برابر این شرایط طراحی شده باشند تا اطلاعات آنها پاک نشود.
خصوصیات لیبل آزمایشگاهی
- قابلیت جداشوندگی سریع و آسان از روی سطوح شیشه ای (لولههای آزمایشگاهی شیشهای و…) بدون بر جای ماندن اثر چسب
- مخصوص لوله های شیشه ای و پلاستیک و قطعات دوار
- قابل جابه جایی و جاگذاری
- چسبندگی مناسب دوره مصرف
- خصوصیات فیزیکی بالا
- چسبندگی در دمای پایین
- مقاومت بالا در مقابل خراشیدگی
- عدم تغییر رنگ در اثر برخورد با الکل
- بر اثر حرارت در سانتیرفیوژ جدا نشوند.
- برچسب های آزمایشگاهی سفارشی ساخته شده در اندازه،شکل و طرح مشخص شده.
- دیگر هیچ برچسب دست نویس لکه دار،ناخوانا یا تکراری وجود ندارد.
لیبل پی وی سی آزمایشگاهی
- جهت چاپ بر روی این لیبل از ریبون باید استفاده شود.
- مقاوت بالایی در برابر عوامل محیطی دارد.
- در برابر رطوبت استقامت خوبی از خود نشان می دهد.
- تا دمای ۴۰- درجه نیز با حفظ خواص سالم می ماند.
- امکان جدا سازی از محل و الصاق به محل دیگر را دارد.
لیبل حرارتی آزمایشگاهی
- جهت چاپ احتیاجی به ریبون ندارد.
- ماندگاری چاپ به نسبت پایین تر است.
- هزینه آن پایین تر است.
- در برابر عوامل محیطی به نسبت استقامت کمتری را دارد.
- تغییر رنگ در برابر نور مستقیم خورشید
لیبل حرارتی که قابلیت جدا سازی و چسباندن در محل دیگری را دارد به آن Remove label می گویند.
لیبل آزمایشگاهی باید به راحتی از روی لوله ها به راحتی کنده شود و جا بر روی شیشه نیندازد.بعضی موقع ها نیاز است تا لیبل بر روی شیشه جا به جا شود.این امر به همین دلیل است.
انواع لیبل آزمایشگاهی بر اساس جنس و کاربرد
انتخاب جنس لیبل به شدت به کاربرد و شرایط محیطی مورد نظر بستگی دارد:
- لیبلهای پلیمری (PVC، پلیپروپیلن – PP، پلیاتیلن – PE):
- پرکاربردترین نوع: این لیبلها به دلیل مقاومت عالی در برابر رطوبت، بسیاری از مواد شیمیایی، و محدوده وسیعی از دما (به خصوص PVC و PP)، گزینه اصلی برای اکثر کاربردهای آزمایشگاهی هستند.
- مقاومت در برابر سرما (Cryogenic Labels): نوع خاصی از لیبلهای پلیمری که با چسبهای اکریلیک مقاوم به سرما و مواد مقاوم در برابر دمای بسیار پایین (تا -196 درجه سانتیگراد) ساخته میشوند و برای فریزرهای عمیق و نیتروژن مایع مناسبند.
- مقاومت در برابر حلالها: برخی از لیبلهای پلیمری به طور خاص برای مقاومت در برابر حلالهای آلی قوی فرموله شدهاند.
- لیبلهای کاغذی با روکش خاص:
- برای کاربردهای عمومی و موقتی که نیاز به مقاومت بالا ندارند، اما همچنان باید خوانا باشند. معمولاً با روکشهای محافظ (مانند روکش پلیپروپیلن یا ورنی) برای افزایش مقاومت در برابر رطوبت یا سایش جزئی.
- لیبلهای اتوکلاو (Autoclavable Labels):
- لیبلهای تخصصی که میتوانند دماهای بالا (121 تا 135 درجه سانتیگراد) و فشار بالای فرآیندهای استریلسازی در اتوکلاو را بدون از دست دادن چسبندگی یا خوانایی تحمل کنند.
- لیبلهای شفاف (Transparent Labels):
- برای ظروفی که نیاز است محتویات آنها به وضوح دیده شود، مانند لولههای آزمایش یا بطریهای معرف.
- لیبلهای برای اسلاید میکروسکوپ (Microscope Slide Labels):
- لیبلهای بسیار کوچک و مقاوم که به طور خاص برای چسباندن روی اسلایدهای میکروسکوپ طراحی شدهاند و در برابر رنگآمیزی، حلالها و دما مقاومت میکنند.
تجهیزات چاپ و ریبونهای مناسب
برای چاپ لیبلهای آزمایشگاهی با کیفیت و دوام بالا، استفاده از تجهیزات و مواد مصرفی مناسب ضروری است:
- پرینتر لیبلزن حرارتی (Thermal Transfer Printers): این پرینترها با استفاده از ریبون، چاپی بسیار بادوام و مقاوم در برابر سایش، آب و مواد شیمیایی ایجاد میکنند. اکثر لیبلهای آزمایشگاهی نیاز به این نوع پرینتر دارند.
- ریبون رزین (Resin Ribbons): برای چاپ روی لیبلهای پلیمری و کاربردهای آزمایشگاهی، ریبونهای رزین خالص ضروری هستند. این ریبونها بالاترین مقاومت را در برابر حرارت، مواد شیمیایی، حلالها و سایش ارائه میدهند. استفاده از ریبون وکس یا وکس رزین برای این کاربردها توصیه نمیشود، زیرا دوام کافی را ندارند.
- نرمافزار طراحی لیبل: نرمافزارهای تخصصی طراحی لیبل امکان درج بارکدهای پیچیده (QR، دیتا ماتریکس)، شماره سریال، اطلاعات متغیر و قابلیت اتصال به پایگاه داده را فراهم میکنند.
نکات کلیدی برای لیبلگذاری موفق در آزمایشگاه
- انتخاب لیبل مناسب: همیشه جنس لیبل را بر اساس شرایط دقیق کاربرد (دما، رطوبت، تماس با مواد شیمیایی) و نوع سطح ظرف انتخاب کنید.
- سطح تمیز و خشک: اطمینان حاصل کنید که سطح ظرف پیش از چسباندن لیبل کاملاً تمیز، خشک و عاری از هرگونه چربی یا آلودگی باشد تا چسبندگی حداکثری حاصل شود.
- دمای مناسب چسباندن: برخی لیبلها (به خصوص کرایوژنیک) نیاز به چسباندن در دمای اتاق قبل از قرار گرفتن در معرض سرمای شدید دارند.
- خوانایی بارکد: اطمینان از وضوح و کیفیت بالای چاپ بارکد برای اسکن سریع و جلوگیری از خطا.
- اطلاعات ضروری: لیبل باید حاوی تمام اطلاعات لازم برای شناسایی یکتا (مانند ID نمونه، تاریخ، نام آزمایشگر) و هشدارهای ایمنی باشد.
- تست در شرایط واقعی: در صورت امکان، لیبلهای انتخاب شده را در شرایط واقعی آزمایشگاهی خود (مثلاً در فریزر یا در تماس با حلالها) تست کنید تا از عملکرد آنها مطمئن شوید.
لیبل آزمایشگاهی بیش از یک برچسب ساده است؛ این یک ابزار تخصصی است که به حفظ یکپارچگی دادهها، افزایش ایمنی پرسنل و اطمینان از اعتبار نتایج در محیطهای علمی کمک میکند. سرمایهگذاری در لیبلهای با کیفیت و رعایت اصول لیبلگذاری، گامی اساسی در جهت یک آزمایشگاه کارآمد و دقیق است.
